Zebrayı bilenler için “boyalı eşek” bir analoji (benzetme), hiç zebra görmemiş Gazzeli çocuklar için bir gerçekliktir. Aydınlanmış, duyarlı ve insanlık adına sorumluluk sahibi biri ise, bu “boyalı eşek”te İsrail’in Filistin’i işgali karşısında Gazzelinin yokluklar ve yoksunluklar içinde direnişini görecektir, yani metaforun yarattığı derin anlamı!
Okumaya devam et “Anlatım Olanağı Olarak Metafor”Kategori: Dil
Dil Konularıyla İlgili Yazılar
Türkçenin ‘Mösyö Jourdain’leri
Burjuva Beyefendisi’nin çevresindeki dalkavuklar, kendisini kandırmak için yaptıkları planın bir parçasına da adına Türkçe dedikleri, Osmanlıca esinli, Arapça-Farsça çağrışımlı uydurma bir dil eklerler. Kibarlık Budalası’nın bu uydurma dile övgülerini, Moliere’nin Türkçe için söylediğini zanneden bizim Mösyö Jourdain’lerimiz, yolda çakı bulmuş şopar gibi seviniyorlar! Dilimizin veya herhangi bir dilin buna gereksinimi varmış gibi…
Okumaya devam et “Türkçenin ‘Mösyö Jourdain’leri”Anlatabiliyor muyum?
DİLSEL İLETİŞİMİN SINIRLARI
Günlük iletişimimizde sık söyleyip duyduğumuz ifadelerden biri: “Anlatabiliyor muyum?” Türevleri “Anlıyor musun?”, “Bilmem anlatabildim mi?”, “Yanlış anladın!”, “Çok anlaşılmazsın!”, “O kadar güzel ki, anlatamam!”… Dil dışı diğer iletişim olanaklarını dışta tutarak söylersek, insanların iletişim, bildirişim ve paylaşım gereksinimlerini karşılayacak, bütün bulanıklığına ve yetersizliklerine karşın hâlâ en kullanışlı araç dildir.
Okumaya devam et “Anlatabiliyor muyum?”Türkçe, Matematik ve Akıl Hocaları
Eskiden sevdiğimiz, beğendiğimiz, güzel bulduğumuz şeyleri şiirle ilişkilendirir, “şiir gibi…” derdik. Bir gün batımı manzarası, etkilendiğimiz bir konuşma ya da sevgilimiz örneğin, şiir gibiydiler… Şimdilerde toplumca daha mı ölçüp biçmeye önem verir olduk? Bir matematik sevdasına tutulmuşçasına nereye baksak orada matematik görmeye başladık! Doğada, sanatta, dilde… en çok da Türkçede!
Okumaya devam et “Türkçe, Matematik ve Akıl Hocaları”Kurgusal Diller
J. R. R. Tolkien
Hobbit, Yüzüklerin Efendisi gibi fantastik kurgu eserleriyle tanınan İngiliz yazar ve filolog John Ronald Reuel Tolkien, yarattığı Orta Dünya’nın sakinleri için 20 kadar kurgusal dil üretti. Çok izlendi, çok öykünüldü, ama başarı düzeyine ulaşılamadı. 2 Eylül 2023, bu dil tutkunu ve kurgusal dillerin efendisinin 50. ölüm yılıydı. Dil ve doğa severliğine saygıyla…
Okumaya devam et “Kurgusal Diller”Dil Edinimi ve Ana Dili Eğitimi
Millî Eğitim Bakanlığı ve Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi’nin verilerine göre, liselere geçiş sınavlarında ortaokul son sınıf öğrencileri ve yükseköğretim kurumları merkezî sınavlarında lise son sınıf öğrencileri Türkçe sorularının yüzde ellisini doğru yanıtlayamadıklarından Türkçeden sınıfta kalıyor! Yine de ana dili eğitiminde çocuklarımız Victor, Genie ve Helen’den iyi durumdalar!
Okumaya devam et “Dil Edinimi ve Ana Dili Eğitimi”Chatbotların dili, henüz çat pat!
Dilbilimciler, doğal dillerin biyolojik bir mekanizmaya sahip; ama sosyal, kültürel ve tarihsel bir olgu olduğu konusunda aşağı yukarı hemfikirler. İçinde konuşulduğu toplumsal, kültürel bağlam dile yansıyor ve chatbotların asıl zorluğu burada ortaya çıkıyor. Yapay zekâ teknolojisi bu zorluğu aşabilecek mi?
Okumaya devam et “Chatbotların dili, henüz çat pat!”Dil İşkencesi
KASPAR / Peter Handke
“Vahşi Çocuk” Kaspar Hauser ile yazar Peter Handke’yi buluşturan zemin, Kaspar’ın ortaya çıkışıyla yaşadığı determinist dönüşüm ile Handke’nin oyunlarındaki belirlenimci dil odaklı izlek tercihidir. Oyunun sonunda Kaspar, dil aracılığıyla toplum normlarını öğrenir; birey olarak yok olurken toplumun bir parçası olarak yeniden var olur. Handke, bu dönüşümün ne kadar acı verici olabileceğini gösterir.
Okumaya devam et “Dil İşkencesi”Matematik ve Dil
Akıllı tasarımcılar, doğada ve her şeyde kusursuz bir matematik olduğunu iddia ediyorlar. Onlara göre salyangoz kabuklarının kıvrımlarında, ayçiçeği tanelerinin dizilişinde, arıların petek gözlerinin altıgen yapılarında, alnımızla yüzümüzün geri kalanı arasındaki oranda… her yerde matematik var! Dilseverler buna doğal dilleri de ekliyorlar. Öyle mi acaba?
Okumaya devam et “Matematik ve Dil”Dilin ve Dünyanın Sınırları
Dil felsefesine önemli katkılarda bulunan Ludwig Wittgenstein, “Dilimin sınırları dünyamın sınırlarıdır.” dese de hem “çift eklemlilik” özelliğinin sağladığı kombinasyon olanaklarıyla dilin sınırlarının hiçbir şeyi dışarıda bırakmayacak kadar genişleyebileceğini hem de bilimin, evrenin gizini çözülebilme umudunu taşıdığımızı söyleyebilecek durumdayız…
Okumaya devam et “Dilin ve Dünyanın Sınırları”